اینها سوالهایی هستند که هنگام عکاسی از دهها بازیگر که بازیگری مقابل دوربین عکاسی من را تجربه کرده اند همیشه از خودم پرسیدهام. تجربههای خودم را اینجا مینویسم و با شما به اشتراک میگذارم.
در ابتدا باید مشخص کنیم که از بازیگر قرار است یک عکس پرتره بگیریم یا عکس تبلیغاتی، یا عکسی که بازی او در آن مشخص باشد. در مورد عکاسی پرتره در مقالههای بعدی صحبت خواهم کرد. ولی در اینجا از نوع عکسی صحبت خواهد شد که مبتنی بر بازی بازیگر باشد. حس بازیگر به مخاطب منتقل شود و از آن تاثیر پذیرد. و میتواند اثر هنری یا عکس تبلیغاتی موثر باشد.
هنگامی که یک بازیگر مقابل دوربین فیلمبرداری قرار میگیرد، از قبل فیلمنامه را مطالعه کرده است. شخصیتی که قرار است بازی کند را واکاوی کرده و در آن نقش غرق میشود. گویی فردی دیگر بجز خودش است. با فضای ایجاد شده توسط طراح صحنه، نورپردازی و راهبرد کارگردان نقشی را به نمایش میگذارد که پیوسته است و دوربین فیلمبرداری آن را ثبت میکند. ولی وقتی که بازیگر در برابر دوربین عکاسی قرار میگیرد، مجبور است در لحظه نقشی را برای خود تصور و خودش را در آن فضای خیالی تخیل کند. با استفاده از روش های بازیگری شروع به ایفای نقش کند تا عکاس یک یا چند فریم از آن نقشآفرینی را ثبت کند.
در این میان اگر عکاس از او تقاضای ثابت شدن در حرکتی را کند، شاید فقط چند صدم ثانیه برای ثبت عکسش زمان داشته باشد. چون حس بازیگر تغییر خواهد کرد و اگر بخواهد آن حس را نگه دارد مصنوعی خواهد شد. اگر در حال حرکت عکاسی کند کار عکاس دشوارتر خواهد بود. ولی برای ثبت حس بازیگر مناسبتر است. ولی بحث اصلی حس بازیگر است نه چگونگی ثبت آن. که آیا حس او همانند حس مقابل دوربین فیلمبرداری، حسی با تداوم و عمیق است یا منوط به تجربهها و تخیل لحظهای او از آن حس. که پاسخ من در تجربههایم مورد دوم میباشد.
با توجه به این که عکاسی در حال حرکت از بازیگر بهتر است، مشکل دیگری که عکاس با آن روبروست نورپردازی صحنه و سوژه است. که در لحظه امکان دارد تغییر کند و نتیجه مطلوب را برای عکاس نداشته باشد. به گونهای که اگر حس شادی باشد نیاز به نور بیشتر و در حس غم نیاز به نور کمتر یا مدل نورپردازی متفاوتی داشته باشد. اگر روایت خشم است سایههای تندتر و اگر مهربانی است سایه های ملایمتر. اگر اینچنین عکس را تعریف میکنیم که: “عکاسی نوشتن با نور است.” پس مهمترین عامل بهوجود آوردن یک عکس را عکاس از دست میدهد. یا برای بوجود آوردنش با محدودیتهایی مواجه خواهد شد که نتواند بهدرستی نور را در راستای حس بازیگر کنترل کند.
پاسخ من به این سوال اینگونه است: که اگر به شکلهایی که در بالا مورد بحث قرار گرفت، خیر! اینگونه عکاسی نه تنها کاربردی ندارد، بلکه عکسها از عمق حسی و ترکیببندی خوب محروم خواهند بود. و ارزش هنری پایینتری خواهند داشت.
بهترین روش عکاسی از یک بازیگر رفتن به سمت عکاسی صحنهآرایی شده یا استیج فوتوگرافی است. به گونهای که برای هر عکس باید یک روایت یا داستان وجود داشته باشد. بهتر است به شکل فیلمنامه باشد. قبل از عکاسی آن روایت با بازیگر در میان گذاشته شود و بازیگر خود را در آن نقش قرار دهد. عکاس درواقع باید صحنه را کارگردانی کند. اتفاقی که در این نوع عکاسی شکل میگیرد؛ بازیگر با توجه به اجزای صحنه، نور و حسی که داستان روایت میکند بازی خود را ارائه میدهد. و همه عوامل در راستای یکدیگر قرار میگیرند. هنگام عکاسی، عکاس میداند که در چه مرحلهای از کار قرار گرفته و غافلگیر نمیشود. و درواقع از میان همه قابهایی که قبلا خودش دیده است بهترین قابها را برای ثبت عکسش انتخاب میکند. و در پایان به نتیجه مطلوبتری خواهد رسید.
در پایان تشکر و قدردانی میکنم از هنرمند عزیز خانم مهدیه نساج برای قبول زحمت و بازیگری برای ایجاد این مقاله.
مهدیه نساج متولد 21 آبان 1360 در تهران، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون است. فوق لیسانس روانشناسی بالینی و لیسانس کارگردانی است. و از سال 1387 فعالیت بازیگری خود را آغاز نموده.
دو عکس ابتدایی مقاله مربوط به بازی ایشان در سریال مینو میباشد که پدرام نامدار آنها را ثبت کرده است. سریال مینو عاشقانهای است که در تابستان و پاییز 59 در روزهای آغازین جنگ تحمیلی میگذرد و روایتی از عشق، خیانت و انتقام است که ناگهان با شروع جنگ شکل دیگری پیدا میکند و جای همه چیز و همه کس عوض میشود.
2 پاسخ
بسیار مفید
مرسی از مطالبتون